මා දේශීය වෛද්‍යක‍්‍රම පිළිබඳ ජාතික ආයතනයේ සේවය කරන සමයයෙහි එක් දිනෙක, මගේ ගුරුවරියක ද වන ජ්‍යෙෂ්ඨ කථිකාචාර්යතුමියක පැමිණ මගෙන් මෙසේ ඇසීය.
“ජයනෙත්ති, ඔයාගේ කන්තෝරු කාමරයට තව කෙනෙක් ආවාට කමක් නැද්ද?”
“සතුටින් පිළිගන්නවා මැඩම්, එන්න.”
“නැහැ. නැහැ. මම නෙවෙයි. අපේ ජ්‍යෙෂ්ඨ වෛද්‍යවරියක්.”
වෛද්‍ය සත්‍යනාදන් මහත්මිය මගේ කන්තෝරු කාමරයේ ලැගුම් ගන්නට ආවේ මේ දෙබසින් අනතුරුවයි. යාපනයේ කයිතඩි ආයුර්වේද රෝහලේ ප‍්‍රධාන වෛද්‍ය නිලධාරිනිය ලෙස සේවය කළ ඇය, අප ආයතනයේ ද්‍රවිඩ අංශයේ වැඩසටහන් සමායෝජනය සඳහා පත්වී පැමිණ තවමත් සති දෙකක් ඉක්ම ගොස් නැත. මගේ කාමරයට පැමිණීමට පෙර ඇය සිටියේ ඉහත කී ජ්‍යෙෂ්ඨ කථිකාචාර්යතුමියගේ කාමරයේය. ඇය මගේ කාමරයට පැමිණීම ගැන තරමක කුහුලක් මට ඇති වූ හෙයින්, එ් ගැන අනියමින් ඇසූ ප‍්‍රශ්නයට මගේ ජ්‍යෙෂ්ඨ කථිකාචාර්යතුමියගෙන් ලැබුණු කෙටි පිළිතුර වූයේ,
“එයාට පුංචි විහිළුවක් කළත් හොඳටම ඩෝං යනවා. පරිස්සමින් ඉන්න.” යන්නයි.
මැදිවයසේ පසු වූ තරබාරු කාන්තාවක වූ ඇය බොහෝ දිනවල සේවයට පැමිණියේ උදෑසන කෝවිලට ගොස් නළලෙහි තුන්නූරුද උලාගෙනය. සෑම දිනෙකම ඉතා සිනාමුසු මුහුණින් කන්තෝරු කාමරයට එන්නේ “ගුඞ් මෝනින් ඩොක්ටර් ජයනිති” කියා මා අමතමිනි.
ඉතා සුළු විහිළුවකින් පවා කිපෙන්නේ යැයි මට හඳුන්වා දුන් ඇය , මා හා ඉතා කුළුපඟ වන්නට ගත වූයේ ඉතා සුළු කලකි. ඇය යාපනයේ සිට කොළඹ පැමිණියේ තමන් සතුව තිබූ බොහෝ දේ හැරපියා හුදෙක් ඇගේ යොවුන් වියේ සිටි පුතුන් දෙදෙනාගේ ආරක්ෂාව පතාය. ඇගේ සැමියා තමන්ගේම ගොවිපොළක් මනාව පාලනය කරමින් ඉතා සාර්ථක ගොවිතැනක යෙදුණු ගොවිමහතෙකි.
යාපනයේ රාජකාරි සඳහා ගිය අප දෙපාර්තමේන්තුවේ නිලධාරින් කිහිප පොළක්ම, ඔහු විසින් ගස් පිටින් අපූරුවට කොණ්ඩයක් ගොතන්නාක් මෙන් ගොතා දුන් “ළුෑණු හවරි” ගැන මීට පෙර අපට කියා තිබුණි. ද්‍රවිඩ බස පමණක් කතා කිරීමට හැකියාව තිබූ මේ සාර්ථක ගොවිමහතා කොළඹ පැමිණ කළේ දෙමළ පත්තර කන්තෝරුවක, මුද්‍රණාලයේ පත්තර පිටු නැමීමේ රැකියාවකි.
ඔවුන් ගේ පුතුන් දෙදෙනාගෙන් එක් අයෙකු එකල උසස් පෙළ ප‍්‍රතිඵල බලාපොරොත්තුවෙන් සිටි අතර, අනෙකා ද උසස් පෙළ පන්තියක ඉගෙනුම ලැබීය. ඇය යාපනයේ සිටි අවසන් කාලයේ හැම විටම ජීවත්ව තිබුණේ කුමන මොහොතක හෝ කොටි සංවිධානය විසින් තම දරුවන් ඩැහැගෙන යාදැයි කියන පීඩනයෙනි. ඇය අප ආයතනයෙහි සේවය සඳහා වූ පුරප්පාඩුවට පැමිණ තිබුණේ හුදෙක්ම මේ හේතුව නිසාවෙනි.
කොළඹ තිඹිරිගස්යායේ ප‍්‍රධාන මාර්ගයකට මුහුණලා තිබූ ඉතා කුඩා ඇනෙක්සියක මේ මුළු පවුලම ජීවත් වූහ. පළමුවරට ඇය ඉක්මණින් කිපී කෑගසනු මා දුටුවේ වරක් මගේ මිතුරෙකු ඇගේ දෙමළ උත්පත්තිය හා කොටි සංවිධානය සම්බන්ධ කරමින් කළ විහිළුවකින් අනතුරුවය. ඕනෑම අවස්ථාවක ඇය හා කොටි සංවිධානය සම්බන්ධකොට කිසියම් අයෙක් ප‍්‍රකාශයක් කළේ නම් ඇය වහා කෝපයට පත්වන්නීය. අපේ ජ්‍යෙෂ්ඨ කථිකාචාර්යතුමිය ඇය හා කළ විහිළුව කුමන ආකාරයේ එකක්දැයි මට දැන් සිතාගත හැකිය.
රජයේ රැකියාවෙන් ලැබෙන වැටුප දරුපවුල නඩත්තුවට නොසෑහෙන විට, ඇය අමතර ආදායමක් සඳහා පෞද්ගලිකව ඉංගී‍්‍රසි ටියුෂන් දීම ආරම්භ කළාය. එකල පරිපාලන සේවයෙහි සිටි සමහර ඉහළ නිලධාරින්ද රහසේ ඇගෙන් ටියුෂන් ගත් බව ඇය හෙළි නොකළ ද, බොහෝ අය දැන සිටියහ.
චන්ද්‍රිකා ආණ්ඩුව සමයේ සාම ගිවිසුමත් සමඟම අප හා එකට දේශීය වෛද්‍ය විද්‍යායතනයේ සිටි, සිද්ධ අංශයේ ඉගෙනුම ලද ද්‍රවිඩ සහෝදරයින් කිහිප දෙනෙකුම කොළඹ පැමිණි අවස්ථාවල අප ආයතනයට ගොඩවැදී අප හා කතා කර යන්නට අමතක නොකළහ.
මෙයින් සමහරෙක් පැමිණ කතා කර ගිය වහාම මා වෙතට පැමිණෙන වෛද්‍ය සත්‍යනාදන් මහත්මිය, “ඩොක්ටර් ජයනිති, බලාගෙන පරිස්සමින්. ඔය දැන් ඇවිල්ලා ගිය එකා එල්ටීටීඊ සිම්පතයිසර්” කියා සෙමින් කණට කොඳුරා යන්නීය.
එල්ටීටීඊයට ඉතා අකමැති වූ ඇගේ පි‍්‍රයතම ද්‍රවිඩ දේශපාලනඥයා වූයේ එවකට යාපනය දිස්ති‍්‍රක්කය නියෝජනය කළ මාවෙයි සේනාධිරාජා මන්තී‍්‍රතුමාය. බොහෝ අවස්ථාවල ඇය ඔහු ගැන කතා කළේ බොහෝ පහන් වූ හැඟීමෙනි. අද සිංහල අපට එල්ටීටීඊකාරයින්ගේත්, සේනාධිරාජාලාගේත් එතරම් වෙනසක් නොපෙණුනත්, ද්‍රවිඩ ඇය මේ වෙනස හොඳින් හඳුනාගෙන සිටියාය.
කෙසේ හෝ ඉතා සකසුරුවම්කමින් යම් මුදලක් රැස් කළ සත්‍යනාදන් මහත්මිය, ඇයගේ එක්සත් රාජධානියේ විසූ ඥාතියෙකුගේ ද සහාය ඇතිව, තම වැඩිමහල් පුත‍්‍රයා, එරට ඉගෙනුම සඳහා යවා ගන්නට සමත් වූවාය. ඔහු එරට සිටින ද්‍රවිඩ ජාතික බැරිස්ටර්වරයෙකු ළඟ සේවය කරමින්, නීතිය හදාරණ බව එ් දිනවල ඇය අප අමතා කීවේ, ඉහ වහා යන සතුටිනි. ඇය තම පුතුට අවශ්‍ය පෑන, පැන්සල, මකනයේ සිට අභ්‍යාස පොත් ඇතුළු සියලූම ලිපි ද්‍රව්‍ය තැපෑලෙන් යවන්නට නිතර උත්සුක වූවාය. වරෙක පුතා එවූ ලියුමක් මට ඇසෙන්නට ඇය කියැවූයේ කිසියම් ආකාරයක ආඩම්බරයක් මුසු සතුටකින් කඳුළු වගුරුවමිනි.
එහි ලියා තිබූ දෙය සිංහලෙන් කියන්නේ නම්, “අම්මේ, මගේ යාළුවෝ කියනවා උඹට ඉතා හොඳ අම්මා කෙනෙක් ලැබිලා තියෙනවා. හැමදේම හොයා බලා ළඟටම එවනවා. වාසනාවන්තයි.”
මා කැනඩාවට එන්නට සුළු කලකට පෙර සත්‍යනාදන් මහත්මිය ගේ විශ‍්‍රාම යන දින වකවානු යෙදී තිබුණි. විශ‍්‍රාම යාමට මාස දෙක තුනකට පෙර දිනෙක ඇය මා අමතමින්,
“ඩොක්ටර් ජයනිති, මට පොඩි උදව්වක් කරනවද? මං හිතාගෙන ඉන්නවා අපේ ගේ ඉස්සරහ පුංචි කොළ කැඳ කඩයක් දාන්න. පැන්ෂන් ගියාට පස්සේ ජීවත් වෙන්න ක‍්‍රමයක් තියෙන්න ඕනෑ නේ. බැරි ද මට සිංහලෙන් ලස්සන පෝස්ටර් ටිකක් හදලා දෙන්න, කොළ කැඳවල ගුණ ගැන කියන?” කියා ඉල්ලීමක් කළාය.
කෙතරම් කාර්ය බහුල වුව ද ඇයට උවමනා වූ පෝස්ටර් ඉතා උනන්දුවෙන් හා වෙහෙස වී සකස් කර දුනිමි. එදා මට නේක අයුරින් ස්තුති කළ ඇය, “මට උඹව මගේ බාල සහෝදරයෙක් වගේ දැනෙනවා” කියා කීවේ බොහෝ හැඟුම්බරවය.
කෙසේ හෝ හිතුවාට කලින් කැනඩාවට සංක‍්‍රමණය වීමට අවස්ථාව යෙදුණු නිසා, විශ‍්‍රාම ගිය වෛද්‍ය සත්‍යනාදන් මහත්මිය මොහොතකට මගේ මතකයෙන් ඉවත් වූ හෙයින්, ඇගේ කොළකැඳ ව්‍යාපාරයට කුමක් වීදැයි හොයන්නට මට නොහැකිවිය. අඩු ගණනේ ඇය තවමත් ජීවතුන් අතරදැයි කියා කියන්නට මා හෝ අප ආයතනයේ සේවය කළ කිසිවෙකුට හැකියාවක් ඇතැයි මම නොසිතමි.
හැම බම්බුවම එකතැනකට 